05. 09. 2021
Αρχές δεκαετίας του 1920 στη Θεσσαλονίκη, ο πόντιος πρόσφυγας Ανέστης Καλπίδης επέστρεφε σπίτι του, μετά τη δουλειά. Περπατούσε μαζί με τον κουμπάρο του, ο οποίος σε ανύποπτο χρόνο του είπε: «η Αμερικανική Γεωργική Σχολή θέλει τεχνίτες. Να σου γνωρίσω τον πρόεδρο μήπως βρεις δουλειά;». Το ραντεβού κλείστηκε, γνώρισε τον ιδρυτή της Σχολής Τζον Χένρυ Χάουζ και οι δύο άντρες έδωσαν τα χέρια. Με αυτόν τον τρόπο αρχίζει η σχέση ζωής της οικογένειας Καλπίδη με το Ίδρυμα. Είναι ένας από τους πολλούς κρίκους που συγκροτούν την υπεραιωνόβια αλυσίδα της ιστορίας της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής.
Ο Ανέστης Καλπίδης γεννήθηκε το 1880 στην Κερασούντα. Οι γιοί του, Παναγιώτης και Πέτρος, γεννήθηκαν το 1909 και 1912, αντίστοιχα. Αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τον Πόντο και να έρθει με την οικογένειά του ως πρόσφυγας στη Θεσσαλονίκη. Το επάγγελμά του ήταν σιδηρουργός και αυτό του εξασφάλιζε ένα μεροκάματο. Όμως, η ζωή της οικογένειάς του άλλαξε όταν αποδέχθηκε την επαγγελματική πρόταση της Σχολής. Ο γιος του, Πέτρος, άρχισε να φοιτά το 1926 στη Σχολή και αργότερα εργάστηκε στην Υπηρεσία Εγγείων Βελτιώσεων. Ο Παναγιώτης Καλπίδης ήρθε για πρώτη φορά στην ΑΓΣ το 1924, σε ηλικία 15 ετών ως βοηθός του πατέρα του.
Η οικογένεια Καλπίδη, ουδέποτε έκοψε τους ιδιαίτερους δεσμούς της με την Αμερικανική Γεωργική Σχολή. Συχνά – πυκνά, μέλος της επισκέπτεται τo campus για να δει όλα τα επιτεύγματα των τελευταίων ετών και παράλληλα να θυμηθεί στιγμές του παρελθόντος. Όπως, ο εγγονός του Ανέστη Καλπίδη και γιος του Παναγιώτη, Σπύρος Καλπίδης, ο οποίος γεννήθηκε το 1946 και μεγάλωσε στη Σχολή. Το 1952 πήγε στο Pinewood, όπου μιλούσαν αγγλικά. «Τελικά, δεν έμαθα την αγγλική γλώσσα αλλά βοήθησα τους γιους του προέδρου Λανσδέιλ, Τζεφ και Ντέιβιντ, να μάθουν ελληνικά. Μάλιστα, ο Τζεφ ερχόταν συχνά σπίτι μας, ενώ ιδιαίτερη αδυναμία του ήταν το φρεσκοψημένο ψωμί», είπε χαμογελώντας.
Το σπίτι της οικογένειας του Παναγιώτη Καλπίδη, όπου μεγάλωσε ο Σπύρος, βρισκόταν πάνω από το εργαστήριο Κεραμικής. «Θυμάμαι τον παππού μου να μας λέει τα καλύτερα για την οικογένεια Χάουζ. Ήταν όλοι τους πολύ ευγενικοί και πρόσχαροι άνθρωποι. Ειδικά η σύζυγός του, η οποία φιλούσε στοργικά στο μέτωπο κάθε παιδί της Σχολής», πρόσθεσε. Με αγάπη θυμάται και την οικογένεια του μετέπειτα διευθυντή, Μπρους Λανσδέιλ. «Ήταν αυτός που μου έδωσε το πρώτο μεροκάματο μου. Το 1960, σε ηλικία 14 ετών, του ζήτησα δουλειά γιατί βαριόμουν τα καλοκαίρια. ‘Μπράβο για το θάρρος σου. Αλλά δεν μπορώ να σου υποσχεθώ κάτι’, ήταν η απάντησή του. Τελικά, μία εβδομάδα αργότερα με ενημέρωσαν ότι δουλειά μου θα ήταν να ποτίζω όσα δέντρα και λουλούδια δεν ήταν στην αρμοδιότητα του κηπουρού. Το θεώρησα μεγάλη χαρά και τιμή», είπε συγκινημένος. Ο Παναγιώτης Καλπίδης ήταν από τα πρώτα μέλη του Σωματείου Εργαζομένων της ΑΓΣ.
Ο κ. Σπύρος Καλπίδης θυμήθηκε και εξιστόρησε την παλιά διαρρύθμιση των εγκαταστάσεων της Σχολής. Όπως για παράδειγμα ότι στο ισόγειο του Πρίνστον Χολ υπήρχε… φούρνος, που έφτιαχνε φθηνό ψωμί για τα μέλη της κοινότητας της Σχολής, χάρη στο σιτάρι που καλλιεργούνταν και τον μύλο που βρισκόταν κοντά στο σημερινό γαλακτοκομείο. «Το σπίτι μου μέναμε, η Σχολή μας το έδινε δωρεάν. Όπως και το νερό που χρησιμοποιούσαμε. Μόνο το ρεύμα πληρώναμε. Εκείνη την εποχή ήταν πολύ σημαντικό να έχεις ηλεκτρικό ρεύμα. Γενικότερα, οι εγκαταστάσεις της Σχολής ήταν εξαιρετικές για εκείνη τη χρονική περίοδο. Θυμάμαι ότι κάθε Σάββατο ερχόταν συγγενείς σπίτι μας για να πλυθούν στη… μπανιέρα του σπιτιού μας! Πολύ σύγχρονος ήταν και ο εξοπλισμός της Σχολής σε ό,τι αφορά τις γεωργικές καλλιέργειες. Η Σχολή είχε τρακτέρ, τόρνο, φρέζα και άλλα μηχανήματα που βρισκόταν στην τεχνολογική πρωτοπορία. Και αυτή ήταν η κύρια δουλειά του παππού μου. Μπορεί να έφτιαχνε κάγκελα και ότι άλλη σιδεροδουλειά είχε ανάγκη η Σχολή, αλλά η κύρια απασχόλησή του ήταν στο να φτιάχνει και να επιδιορθώνει γεωργικά μηχανήματα. Και αυτό ήταν πολύ σημαντικό, καθώς δίπλα του οι μαθητές αποκτούσαν γνώσεις που αργότερα τις εφάρμοσαν στα χωριά και τα χωράφια τους», υπογράμμισε. Ακόμη θυμήθηκε ότι το θερισμό των χωραφιών της Σχολής έκαναν κάθε καλοκαίρι οι απόφοιτοι του σχολείου και ως ένδειξη ανταμοιβής και αναγνώρισης, η Σχολή τους έστελνε μία εβδομάδα διακοπές στη Θάσο!
Τα όσα εκμυστηρεύτηκε ο κ. Σπύρος Καλπίδης έγιναν στο πλαίσιο της συνεργασίας του Ιστορικού Αρχείου Προσφυγικού Ελληνισμού και του Ιστορικού Αρχείου της ΑΓΣ.
ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ
